Daan Koens

Wij richten ons sinds de jaren vijftig op jonge kunst. Zoals de CoBrA-kunstenaars zich destijds losmaakten van de beklemmende oorlogsjaren, zo weerspiegelen de makers van nu de geest van de tijd. Het interview is ontstaan uit een samenwerking tussen het Stedelijk Museum Schiedam en cultureel ondernemers André Marques en Tim Wes van (Museum)ParX, onderdeel van productiehuis Together & Dedicated. De vragen zijn vet; de tekst is niet vet als je kijkt, wel als je ‘m leest. Veel leesplezier.

(Museum)ParX in gesprek met Daan Koens

Daan Koens (26, Rotterdam) leerden we een paar jaar geleden kennen tijdens een van de CHIPS clubavonden in BAR Rotterdam. Sindsdien bleven we op elkaars radar. Daan Koens is grotendeels autodidact, hij werkt sinds 2016 als kunstenaar. Vóór zijn toelating bij de Willem de Kooning Academie ruilde hij potlood en papier in voor kwast en doek. Na vier maanden op de academie besloot hij om zichzelf op te leiden en zonder restricties een eigen stijl te volgen.

Koens schildert vooral grootstedelijke landschappen en karaktervolle portretten van vrouwen. Inspiratie vindt hij in de kunstgeschiedenis, 19de-eeuwse schilders als Van Gogh en Gauguin, en de laatste tijd vooral Spaanse grootmeesters als Diego Velázquez en Francisco Goya. Eenmaal in zijn atelier vielen ons meteen twee dingen op; de terugkomende blauwtinten (prussian blue) en zijn enorme productie, zijn atelier staat bomvol met zijn kleurrijke kunst. Ons voorgevoel klopte; Daan heeft de afgelopen tijd niet stilgezeten.

Daan Koens, Rotterdam gereconstrueerd, 2020

Maestro Koens, allereerst goed om je weer te zien en dank voor het opengooien van de deuren in deze roerige tijden. Als je het goed vindt, gaan we meteen van start met de eerste vraag.

Tuurlijk. Let’s go.

Als jij in januari 2020 te horen zou hebben gekregen dat de wereld voor een periode van langer een jaar stil zou komen te staan en je nog één sociale activiteit zou mogen uitvoeren, wat zou je dan hebben gedaan?

Daar moet ik even over nadenken. Ik zou voor een road trip gaan door Europa met wat vrienden. De bergen in of zo. Ik merk dat ik behoefte heb om andere dingen te zien dan Rotterdam en weilanden. Als je door Zuid-Frankrijk of Noord- Italië langs die oneindige velden rijdt en op de achtergrond de met sneeuw bedekte Alpen ziet, dan maakt dat een soort oergevoel in je los. Ik kan bijna wel een traantje laten als ik dat zie.

Wat is op dit moment jouw perceptie van ‘sociaal en niet-sociaal’?

Goeie vraag. Allereerst denk ik dat de perceptie van sociaal voor iedereen is veranderd, omdat we niet meer op de ‘ouderwetse’ manier kunnen samenkomen met elkaar en mede door het coronavirus nieuwe manieren van communicatie zijn gaan ontdekken. Met name online, maar dat is niet per se sociaal in de klassieke zin van het woord. Omdat je in feite toch alleen met jezelf bent, maar weliswaar in het bijzijn van anderen – I guess?

___________

‘Schilderen wekt geluk in me op. Als ik zou moeten kiezen tussen ‘nooit meer seks’ of ‘nooit meer schilderen’ had ik het wel geweten’

___________

Hoe ga je hiermee om als maker en hoe beïnvloedt dit jouw werk?

Vanuit mijn perspectief is er raar genoeg weinig veranderd, omdat ik voor de pandemie een baantje in de horeca had en daardoor niet fulltime kon schilderen. Toevallig is het einde van mijn horecacarrière samengevallen met de uitbraak van het coronavirus. Toen ben ik eigenlijk pas fulltime zelfstandig kunstenaar geworden. Persoonlijk zou ik dus niet kunnen weten hoe het is om volledig zelfvoorzienend kunstenaar te zijn in een tijd waarin de wereld niet op pauze staat. Mijn perceptie hierop met betrekking tot m’n werk moet zich denk ik nog ontwikkelen.

— Ondertussen beweegt Daan zijn penseel op secure, toch vrij nonchalante, maar beheerste wijze over het doek waar hij zijn meest recente brainwaves op loslaat. Titled: Untitled, 2021. Hij legt zijn sigaret neer en voegt toe:

Het zomaar zou zomaar zo kunnen zijn dat ik minder ga schilderen op het moment dat alles weer mag. Goed, het kan ook zo uitpakken dat deze nieuwe lifestyle er straks zo in zit gepeperd dat ik mijn dagen als een soort schilderkluizenaar in het atelier doorbreng.

Grappig wel.

Daan Koens, Nachtelijke vergadering in mediterraanse setting, 2020

Wat precies?
Nou, tijdens het beantwoorden van deze vraag besef ik dat mijn omgeving misschien wel voor inspiratie zorgt. Ik heb nu namelijk weleens dat ik géén idee heb wat wil gaan schilderen. Het is niet zo dat ik iets meemaak en dan denk: ‘wow dit moment of deze gebeurtenis wil ik op doek vastleggen’, maar ik denk dat het onbewust toch wel gebeurt. Zo ben ik de laatste tijd veel werken van oudere schilders aan het bestuderen, wat ik dan ook als inspiratie gebruik voor mijn schilderijen. Maar voordat de pandemie begon, ging ik staan en poepte ik het er zo uit. Er kunnen nu soms gerust een paar uur overheen gaan voordat ik een vertrekpunt heb gevonden.

— Mooi dat dit interview me dan toch zo’n openbaring geeft.

Haha, daar zijn we voor. En dit is tevens een mooi bruggetje naar de volgende vraag. Welke betekenis heeft (jouw) kunst in je leven, ben je daar anders naar gaan kijken in dit jaar van social distancing?

Voornamelijk vrijheid. Ik denk hier vaker over na, hoe het zou zijn als ik veertig uur per week in de horeca werk en geen tijd zou hebben om mijn passie te voeden. Die gedachte maakt me niet vrolijk, want als ik in zekere zin afhankelijk zou zijn van die vastigheid zou ik nu door corona ergens in de goot zijn beland. Dus hoewel geld verdienen niet de main reason moet zijn om kunst te maken, betekent het voor mij toch wel de vrijheid om te kunnen staan en gaan waar ik wil. Schilderen wekt geluk in me op; ik doe niets liever. Als ik zou moeten kiezen tussen ‘nooit meer seks’ of ‘nooit meer schilderen’ zou ik het wel weten.

Daan Koens in zijn atelier. Fotografie: Lisa Brouwer

Heb je in het afgelopen jaar bepaalde (nieuwe of bestaande) eigenschappen van jezelf ontdekt die je meer wilt voeden of die je juist in de weg zitten?

Ik heb mezelf beter leren kennen in tijden van isolement. Door al die tijd met jezelf kom je bepaalde karaktereigenschappen tegen die je, als je er langer over nadenkt, along the road kunnen dwarsbomen in het leven. Ik ben meester in het verbranden van m’n eigen bruggen. Zo heeft mijn ego in het verleden niet echt bijgedragen aan het onderhouden van sociale contacten. Door veel (gedwongen) zelfreflectie denk ik oprecht dat ik als beter mens uit deze pandemie kom; meer humble denk ik. Want wat er ook gebeurt, hoe mooi het leven wel niet kan zijn en hoeveel doelen je ook nastreeft; er kan op elk moment zomaar zoiets als een virus opduiken dat de wereld naar zijn eigen hand zet en je wereld volledig laat instorten.

Wij horen deze geluiden steeds vaker voorbij komen in onze kringen en staan langs de zijlijn te applaudisseren voor eenieder die zichzelf tijdens deze roerige tijden de tijd gunt voor zelfverrijking. Tegelijkertijd vragen we iedereen om niet te hard voor zichzelf te zijn. Deze tijd vraagt naast zelfmotivatie ook om geduld, acceptatie en rust.

Terwijl Daan zijn verfpalet neerlegt gaat hij zitten voor de laatste vraag: 

Heb je in 2020 een nieuwe skill ontwikkeld?

Ja man, kleien. Als kind deed ik het vaker, maar vorig jaar heb ik het weer opgepakt en kwam ik erachter dat ik er dus nog best goed in ben. Ik vind het tof omdat je bezig bent met een driedimensionale creatie. Je hersenen verwerken verf op doek gewoon als gekleurde vlakken; zo neem je het ook waar, maar bij sculpturen ontstaat er een ander gevoel en dat vind ik nice. Ik denk dat ik me in de toekomst wel meer wil gaan verdiepen in deze kunstvorm. Hoe goed je ook bent in iets, het kan nooit kwaad om je eigen grenzen van tijd tot tijd te verleggen.

Mooi gezegd. Bedankt Daan, voor je tijd, openheid en gastvrijheid. We hopen dat je spoedig die hoge bergen mag opzoeken en wensen je veel succes met alles.

Nieuwe generatie

Dit interview maakt deel uit van het project (Museum)ParX dat André Marques en Tim Wes met hun productiehuis Together & Dedicated opzetten. Met (Museum)ParX willen ze makers en instituten verbinden door een podium te bieden aan een nieuwe creatieve voorhoede. Dat doen ze door een nieuwe generatie makers bij elkaar te brengen en als collectief structuren, regels en  gewoontes te onderzoeken en te creëren. De hoofdvraag luidt: ‘Hoe ziet het museum van morgen er uit?’ Onderwerpen als Analoog x Digitaal en Sociaal x Anti-Sociaal staan in deze roerige, maar volgens hen ‘veelbelovende’ periode, op de agenda. Meer over de interviewserie lees je hier. Klik voor het interview met tattoo-artiest Nirvwana hier. Klik voor het interview met kunstenaar Franky Sticks hier. En bekijk de Instagrampagina van Daan Koens.

Met dank aan