Verstoppen*

Instrumenten verstoppen

Tijdens de oorlog willen de Duitse bezetters volledige controle over het Nederlandse culturele leven. Alle kunstenaars, schrijvers, journalisten, muzikanten, acteurs en artiesten moeten zich aansluiten bij de Nederlandse Kultuurkamer. Wie zich aanmeldt moet een ‘ariërsverklaring’ tekenen. Voor Joden is lidmaatschap verboden. Ook verenigingen moeten lid zijn. Een aantal Schiedamse muziekverenigingen besluit dat zij dit niet willen, wat niet zonder gevolgen blijft. Ze moeten hun muziekinstrumenten inleveren. Sommige muzikanten verstoppen hun instrumenten en nemen daarmee een groot risico.

Onderduiken

In heel Nederland bieden mensen onderdak aan anderen die in gevaar zijn. In het oosten van het land, tegen de grens van Duitsland, is Helena Kuipers-Rietberg een van eersten die onderdak biedt aan twee joodse onderduikers. Ook bemiddelt ze voor anderen. Samen met dominee Frits Slomp richt zij de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers op. Het wordt een groot en belangrijk geheim netwerk met verschillende afdelingen binnen Nederland. Ook in Schiedam is deze organisatie actief.

Duitsland heeft veel metaal nodig voor de oorlogsindustrie en in 1942 wordt daarom een ‘metaalverordening’ uitgeschreven in Nederland. Ook Schiedammers moeten veel metalen voorwerpen inleveren. De grootste luidklok van de Grote of Sint Janskerk wordt in beslag genomen. Die klok is op dat moment al meer dan 400 jaar oud. Gelukkig heeft hij toch de oorlog overleeft, hij wordt in 1945 in Delfzijl teruggevonden. Kleinere klokken kunnen soms worden verstopt, maar voor grote kerkklokken is dat zo makkelijk niet.