Frieda Hunziker*

Zie onderaan de pagina voor Papiaments / Akibou ta haña e teksto na papiamentu

Het Stedelijk Museum Schiedam presenteert een groot overzicht van het werk van de Nederlandse kunstenaar Frieda Hunziker (1908-1966). Speciale aandacht in de tentoonstelling Frieda Hunziker. Een vlucht naar Curaçao gaat uit naar de reis naar Curaçao die Hunziker in 1951 maakt. Ze vindt er volop inspiratie; haar geabstraheerde figuratieve schilderijen uit de jaren kort na de oorlog maken plaats voor vrijer kleurrijk werk. In de tentoonstelling wordt de blik van Frieda Hunziker, een passant op het eiland, gecombineerd met het perspectief van kunstenaars met wortels op Curaçao die met hun blik naar het eiland kijken: Serana Angelista, David Bade, Carlos Blaaker, Eugenie Boon, Avantia Damberg, Tirzo Martha, Shertise Solano en Gilleam Trapenberg. De tentoonstelling Frieda Hunziker, een vlucht naar Curaçao is te zien van 29 april t/m 3 september 2023.

Twee maanden op Curaçao
Frieda Hunziker neemt in 1949 samen met nog tien anderen deel aan de tentoonstelling Kunst in Vogelvlucht in het Stedelijk Museum in Amsterdam, op initiatief van de KLM. Het levert Hunziker een aanbod op om een verre vliegreis naar keuze te maken op kosten van de KLM. Ze komt uit op Curaçao, op dat moment nog een kolonie van Nederland, en regelt dat ze er in de winter van 1951-52 twee maanden kan logeren in het tuinhuis van Het Curaçaosch Museum. In die tijd is het, zeker voor een vrouwelijke kunstenaar alleen, uitzonderlijk om lange tijd in het buitenland te werken. Eenmaal aangekomen is ze verwonderd door de warmte, de kleuren en de natuur en tekent ze dagelijks. Ook wordt ze er opgenomen door een kleine kring van Curaçaose kunstenaars, dichters en musici, die met elkaar bouwen aan een levendige eigen artistieke identiteit. Een sleutelrol is hierbij weggelegd voor het echtpaar Chris en Lucila Engels. Chris Engels is in 1948 ook de eerste directeur van Het Curaçaosch Museum.

(links) Frieda Hunziker, Bloemige vegetatie, 1957. Particuliere collectie. (rechts) Frieda Hunziker, Compositie, ca. 1962. Particuliere Collectie. Foto: Aad Hoogendoorn

Langdurige inspiratie
Nog tot ver in de jaren vijftig werken de Curaçaose invloeden door in Hunzikers werk. Het wordt kleurrijker, lichter van kleur en abstracter. In plaats van een gestileerde, kubistische abstractie van de werkelijkheid, schildert ze vrijer, in losse kleurvlakjes of strepen. Ook Curaçaose motieven blijven terugkomen: cactussen, dieren en het landschap – al zijn deze slechts voor de goede verstaander te herkennen in haar vrijwel volledig abstracte werken. In de jaren zestig verandert het kleurenpalet van Hunziker opnieuw en worden haar schilderijen donkerder en robuuster. Ze sluit daarmee aan bij het abstract-expressionistische werk van tijdgenoten als Karel Appel.

Een bredere blik op Curaçao
Hunzikers werk is op te vatten als een ode aan het eiland. Een liefdevol, maar ook een geromantiseerd beeld dat zich richt op de natuur en het klimaat, maar minder op het sociaal-maatschappelijke aspect. De blik van Hunziker verbeeldt daarom slechts een deel van de realiteit van het eiland, waarin kolonisatie nog steeds zijn doorwerking heeft. Het museum belicht het verhaal van Frieda Hunziker daarom breder, kritisch en met de blik van nu. Hoe kijken huidige bewoners, of mensen die hun wortels op Curaçao hebben, naar het eiland? Op verschillende plekken in de tentoonstelling zijn koptelefoons te vinden, waarop verhalen te horen zijn van verschillende personen uit Schiedam en omgeving die hun wortels op Curaçao hebben.

Hedendaagse interventies
Ook geven hedendaagse kunstenaars hun visie op Curaçao met hun werk. Het gaat om Serana Angelista, eveneens grafisch ontwerper van de tentoonstelling, David Bade, Carlos Blaaker, Eugenie Boon, Avantia Damberg, Tirzo Martha, Shertise Solano en Gilleam Trapenberg. Ze snijden actuele sociale kwesties aan die spelen op het eiland, zoals identiteitsvorming onder invloed van meerdere culturen, de vervuiling door olieraffinaderij Isla en de soms problematische invloed van het toerisme. Gezamenlijk tonen zij dat de waaier aan achtergronden en identiteiten Curaçao maakt tot de plek die het eiland vandaag de dag is.

(achtergrond) Carlos Blaaker, Ken konjo ta Frieda? /Who the fuck is Frieda?, 2023. Olieverf op doek. (voorgrond) Carlos Blaaker, Detail van groep sculpturen Hende di un isla inutil / Mensen van een nutteloos eiland, 2023. Kunsthars, beton, verf. Courtesy de kunstenaar. Foto: Aad Hoogendoorn

De tentoonstelling wordt mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van:
Gemeente Schiedam, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds Schiedam Vlaardingen, het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap, De Groot Fonds, Zabawas, VriendenLoterij Fonds, Elise Mathilde Fonds, Gravin van Bijlandt Stichting en de Erasmusstichting.​

Frieda Hunziker. Un biahe pa Kòrsou.

29 di aprel te ku 3 di sèptèmber 2023

Stedelijk Museum Schiedam ta presentá arte di e artista hulandes Frieda Hunziker (1908-1966). E eksposishon ‘Frieda Hunziker. Un biahe pa Kòrsou’ ta para ketu spesialmente riba e biahe ku Hunziker a hasi pa Kòrsou na aña 1951. Aya e ta wòrdu inspirá; su kuadronan figurativo abstraé ku ta data di e añanan durante guera, ta wòrdu remplasá pa trabou mas kolorido i liber. E eksposishon ta mustra e perspektiva di Frieda Hunziker, un paseante na e isla, kombiná ku e perspektiva di artistanan ku tin vínkulo ku e isla i ta observá e isla. Ta trata aki di e artistanan Serana Angelista, David Bade, Carlos Blaaker,Eugenie Boon, Avantia Damberg, Thirzo Martha, Shertise Solano i Gilleam Trapenberg. Por bishitá e eksposishon ‘Frieda Hunziker. Un biahe pa Kòrsou.’ di 29 di aprel te ku 3 di sèptèmber.

Dos luna na Kòrsou
Na aña 1949 Frieda Hunziker, huntu ku otro dies artista, ta partisipá na e eksposishon Kunst in Vogelvlucht na Stedelijk Museum na Amsterdam. E eksposishon akí ta inisiativa di e kompania di aviashon KLM. Konsekuentemente KLM a ofresé Frieda Hunziker un buelo na kualke destinashon aleu riba KLM su kosto. Hunziker ta bai Kòrsou ku na momentu ei ta un kolonia di Hulanda. Den wenter di 1951-1952 e ta keda dos luna den un kasita situá den kurá di Museo di Kòrsou. Den e tempu ei ta masha eksepshonal pa un artista, anto sigur un hende muhé, traha pa tempu largu den eksterior. Una bes el a yega e kalor, kolónan i naturalesa ta asombr’é. Anto e ta pinta tur dia. Banda di esei e ta wòrdu akohé pa un grupo chikí di artista kurasoleño, poeta i músiko, ku huntu ta trahando na un propio identidat artístiko i yen di bida. Den esaki e pareha Chir i Lucila Engels ta forma un papel klave. Na aña 1948 Chris Engels ta e promé direktor di Museo di Kòrsou.

Inspirashon duradero
Te lat den añanan sinkuenta e influensha di Kòrsou ta visibel den Hunziker su obranan. Su arte ta bira mas kolorido, kla i apstrakto. Na lugá di un realidat stilisá, kubista apstrakto, e ta pinta mas liber den áreanan chikí òf strepi lòs i kolorido. Esun ku realmente sa, ta mira kon den su obranan e elementonan kurasoleño manera kaktùs, bestia i paisahe – kasi kompletamente apstrakto – ta keda bini bèk. Den añanan sesenta Hunziker su palèt di koló ta bolbe kambia. Atrobe e ta pinta mas robusto i ku kolónan mas skur. Hasiendo esaki e ta djòin e trabou estilo ekspreshonista-apstrakto di e artistanan di e tempu ei manera Karel Appel.

Un bista mas ámplio di Kòrsou
Por mira Hunziker su trabou komo un oda na e isla. Un imahen kariñoso, pero tambe romántiko ku ta enfoká riba naturalesa i klima di e isla, pero ménos riba e aspekto sosial. P’esei e bista di Hunziker ta mustra únikamente djis un parti e realidat di e isla. Un isla den kua kolonialismo ainda tin su influensha. Pa e motibu ei e museo ta mustra un historia mas ámplio ku únikamente Frieda Hunziker su trabou. E ta inkluí un bista aktual krítiko. Kon e habitantenan di awendia, òf e personanan ku tin vínkulo ku Kòrsou ta mira e isla? Na diferente lugá den e ekposishon tin headphone pa por tende e historianan di diferente persona di Schiedam i bisindario.

Intervenshon di awendia
Artistanan di awendia tambe ta kompartí nan bista riba Kòrsou. Ta trata aki di Serana Angelista, ku alabes ta diseñadó gráfiko di e eksposishon, David Bade, Carlos Blaaker, Eugenie Boon, Avantia Damberg, Tirzo Martha, Shertise Solano i Gilleam Trapenberg. Nan ta entamá e kestionnan sosial aktual ku ta tumando lugá na e isla. Ta trata entre otro di formashon di identidat influenshá pa otro kultura, polushon kousá pa refineria Isla, anto e influensha – tin biaha problemátiko – di turismo. Huntu nan ta mustra e diversidat di antesedente i identidat ku ta hasi di Kòrsou e lugá ku e ta awendia.

Habitantenan di Schiedam i Kòrsou
Banda di e eksposishon tokante Frieda Hunziker, e dos ko-kuratòrnan Melisa Cijntje i Melany Evora huntu ku e artista Tarona, ta papia ku hóbennan di Schiedam i bisindario. Nan ta papia ku e hóbennan akí. E hóbennan tin vínkulo ku Kòrsou. E kòmbersashonnan akí ta forma parti di un ekshibishon na Stadsgalerij di e museo. E ekshibishon ei yama Mens van de aarde – Hend’i mundu. E trayekto akí ta parti di Mijn Schiedam di Stedelijk Museum Schiedam. Esaki ta un ko-kreashon i programa di partisipashon ku ta kana pa tempu largu. Den e programa akí habitantenan di e siudat ta pone tema riba agenda di e museo. Kaba nan ta traha un programa huntu.

Fondo
E eksposishon ta un echo danki na e apoyo di: Gemeente Schiedam, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds Schiedam Vlaardingen, ministerio di Enseñansa, Kultura i Siensia, De Groot Fonds, Zabawas, VriendenLoterij Fonds, Elise Mathilde Fonds i De Gravin van Bijlandt Stichting. E eksposishon na Stadsgalerij ta forma parti di Mijn Schiedam, anto Fonds 21, Mondriaan Fonds, VSB Fonds en VriendenLoterij Fonds a hasi esaki posibel.

Nota pa redakshon
Por mèldu pa e preview di e eksposishon riba djabièrnè 28 di aprel 2023. Tambe ta posibel pa bishitá e eksposishon despues. Ta posibel pa traha un sita individual pa esaki hasiendo uso di e datonan akibou menshoná. Menshoná den bo petishon si bo lo ke papia ku Carlien Lammers (kuratòr) òf  Catrien Schreuder (Kabes di Eksposishonnan i Kolekshonnan).