Korenbeurs: reuring aan de kade*

Kunstenaar: LiGHT-UP COLLECTIVE, Aldo Hoeben
In samenwerking met: De bibliotheek

Geïnspireerd door de Schiedamse trekvaartgeschiedenis ontwikkelde kunstenaar Aldo Hoeben voor deze locatie een interactieve videoprojectie. Trek aan het touw en zie het landschap aan je voorbij gaan, alsof je meevaart op de trekvaart. Tijdens je reis zie je het landschap – een tochtje van het buitengebied naar de stad – aan je voorbij trekken, maar ook de tijd.

Trekvaartennetwerk
Vooral in de zeventiende en achttiende eeuw speelde het trekvaartennetwerk een belangrijke rol in Holland. Intercities en sprinters waren er nog niet, mensen verplaatsten zich te voet of soms met paard en wagen. De rivieren waren daarom een uitkomst: via een uitgebreid trekschuitennetwerk konden mensen en goederen gemakkelijk en relatief snel tussen steden vervoerd worden. De trekschuit werd met een touw door het water getrokken door een paard dat over een smal pad naast het water liep: een jaagpad. Wanneer het schip een bocht moest maken gebruikten de paarden en hun ‘jagers’ een trekpaal die langs de kant van het water stond. Veel van die jaagpaden zijn vandaag de dag nog zichtbaar en vaak in gebruik als wandelpaden.

Verval van de trekvaarten
Ook Schiedam was aangesloten op het trekschuitnetwerk. Zo vertrok er op gezette tijden een schip vanaf de Overschiese poort naar Delft. Er voeren ook beurtschepen, die goederen konden meenemen. In die tijd werd het gezien als een zeer moderne infrastructuur en veel internationale toeristen waren ervan onder de indruk. Toen in de negentiende eeuw de stoomtrein haar intrede deed, was de trekschuit ineens ouderwets en het toonbeeld van mensen die niet met hun tijd meegingen. Het trekvaartnetwerk raakte in deze tijd al snel in verval, totdat het uiteindelijk ophield te bestaan.

Scheepvaart en Schiedam
Niet alleen de trekvaart, ook de scheepvaart is altijd belangrijk geweest voor Schiedam, met name voor de mannelijke bevolking. Ongeveer een derde van de mannelijke Schiedammers  werkte in de zeevaart. Vaak waren ze maanden of zelfs jaren van huis. Het waren gevaarlijke tochten, want naast schipbreuk en oorlog lag er rond de monding van de Middellandse Zee ook een heel ander gevaar op de loer: piraten. Opvarenden van een gekaapt schip konden tot slaaf gemaakt worden en verkocht worden in Noord-Afrika. Het kon jaren duren voordat de familie het losgeld bij elkaar had verzameld en de gevangenen weer thuiskwamen.
Uit de Schiedamse haven vertrokken schepen die in Schiedam gebouwd waren, maar er meerden hier natuurlijk ook schepen uit andere Europese landen aan, met goederen die aankwamen of juist vertrokken. Het stond er vol kisten, tonnen en vaten die van zeeschepen op binnenvaartschepen werden overgepakt en je zag er zeelieden uit alle hoeken van de wereld, die even bleven of juist snel weer verder moesten. Mensen namen afscheid van elkaar, niet wetend wanneer iemand weer terug in Schiedam zou zijn. Het moet behoorlijk roerig en bedrijvig zijn geweest in de Schiedamse havens.

Over de kunstenaar
Aldo Hoeben is een multimediakunstenaar die woont en werkt in Schiedam. Met zijn werk probeert hij telkens een interactieve beleving te creëren. Wat je ziet benadert vaak de alledaagse werkelijkheid, maar door multimediale ingrepen geeft Hoeben daar een verrassende en soms desoriënterende draai aan.

Afbeelding bovenaan: Bij de Korenbeurs. Beeld: Aldo Hoeben, fotografie: Frans Blok