Jenevermuseum: Brand!*

Kunstenaar: LiGHT UP COLLECTIVE
In samenwerking met: oud-brandweerlieden uit Schiedam en het Nationaal Jenevermuseum

De brand in distilleerderij De Locomotief zit bij veel Schiedammers nog vers in het geheugen. Eén van de oudste distilleerderijcomplexen aan de Lange Haven werd grotendeels in de as gelegd. Inmiddels is het gebouw hersteld en is hier het Nationaal Jenevermuseum gevestigd. LiGHT-UP COLLECTIVE heeft het kunstwerk, geprojecteerd op dit gebouw, ontwikkeld samen met oud-brandweerlieden en het Nationaal Jenevermuseum.

Schiedam destilleerderijstad
Na 1671 waren mout, gerst en rogge zo makkelijk te verkrijgen, dat moutwijnfabricage een veel lucratievere handel bleek dan de visserij. Veel haringpakhuizen in Schiedam werden dan ook verbouwd tot branderij of mouterij. De mouterijen en branderijen bepaalden steeds meer het straatbeeld van de stad. In de achttiende eeuw wordt er in het pand van het Nationaal Jenevermuseum aan de Lange Haven een destilleerderij gestart, die in 1910 wordt gekocht door concurrent P. Melchers. Hij noemt het zijn destilleerderij De Locomotief. “Roemrijk is de historie der locomotief… roemrijk is ook de geschiedenis van Neerlands sublieme drank: Z.O. Genever “Locomotief”” – aldus een ronkende advertentie.

Brand!
Maar na ruim 70 jaar komt er ook aan De Locomotief een einde. In 1985 breekt er een grote brand uit in panden van de distilleerderij. Het vuur grijpt snel om zich heen en vanaf de kade doet de brandweer zijn best om de brand onder controle te krijgen. ‘Elf brandweerwagens, 50 tot 60 brandweerlieden, vijf stralen en vier waterkanonnen, tezamen goed voor zo’n zesduizend liter water per minuut moesten er aan te pas komen om de vlammen te bezweren. Twee uur na de melding kon het sein ‘brand meester’ worden afgegeven, waarna nog een hele nacht nodig was om na te blussen.’ Aldus de journalist van ‘De Havenloods’ die in 1985 beschrijft hoe met grote inspanning van de brandweer nipt voorkomen kan worden dat het monumentale pand van distilleerderij De Locomotief instort en de brand overslaat naar de naastgelegen panden, zoals de monumentale Havenkerk.

Nieuwe bestemming: museum
Na de vreselijke brand begint het gesprek over de bestemming van de panden. Een destilleerderij kan er niet langer draaien. Maar al snel komt men tot een overeenstemming over de mogelijkheid om er een museale locatie van te maken: een plek waar het publiek kennis kan maken met het oude ambacht. Tien jaar na de brand worden de panden herbouwd en een jaar later, in 1996, vestigt het Nationaal Jenevermuseum zich op deze plek. 

Afbeelding: Brandweerlieden bestrijden de brand in destilleerderij De Locomotief. Collectie Nationaal Jenevermuseum