Het Stedelijk Museum Schiedam is een middelgroot museum voor naoorlogse Nederlandse kunst. Maar dat was het niet altijd. De museumgeschiedenis gaat terug naar 1899, het jaar waarin majoor Visser zijn historische collectie aan de stad Schiedam nalaat, onder voorwaarde dat er een museum voor komt. In de jaren vijftig bepaalt de gemeenteraad van Schiedam dat het museum zich voortaan richt op ‘thans leevende kunstenaars’ uit Nederland. Directeur/conservator Pierre Janssen doet zijn eerste aankopen: werk van Cobrakunstenaars. Sinds 2016 vormt de historische collectie weer een belangrijk onderdeel van de programmering.

Onze geschiedenis*

*Die gaat al een tijdje terug.

De geschiedenis van het museumgebouw is ouder. Daarvoor gaan we terug naar de 13de eeuw als Aleida van Holland op de plek van het museum het Sint Jacobs Gasthuis sticht. Ze is een powervrouw die de moerasnederzetting die Schiedam dan nog is, opbouwt tot een stad met muren en stadsrechten. Een gasthuis kun je zien als een combinatie van bejaardentehuis en ziekenhuis, een plek waar je terecht kan vanaf je 40ste.

Het eerste gasthuis gaat aan het einde van de achttiende eeuw tegen de vlakte. Op dezelfde plek komt het huidige museumgebouw naar een ontwerp van de Italiaanse architect Jan Giudici. Het nieuwe Sint Jacobs Gasthuis opent in 1787. Nadat de bejaarden halverwege de jaren dertig verhuizen, heeft het pand even geen bestemming, tot het Stedelijk Museum Schiedam er in 1940 intrekt. Het museum zit tussen 1899 en 1940 elders in de stad.

1781 – 1934
Het eerste gasthuis gaat aan het einde van de achttiende eeuw tegen de vlakte. Op dezelfde plek komt het huidige museumgebouw naar een ontwerp van de van oorsprong Italiaanse architect Jan Giudici (1746-1819). Dit nieuwe Sint Jacobs Gasthuis opent in 1787. Het is ontworpen in de neoclassicistische stijl die destijds mode is.

Het symmetrische vloerenplan kent twee vleugels met in het midden een kapel. Op die plek komen de museumbezoekers nu binnen. De twee vleugels lijken op eenvoudige woonhuizen uit die tijd. Links wonen de mannen, rechts de vrouwen. Het gebouw kent een classicistische façade met een fronton en kolossale zuilen.

1934 – 1966
In 1934 verhuizen de bejaarden van het Sint Jacobs Gasthuis naar een nieuw, comfortabeler gebouw aan de Burgemeester Knappertlaan, eveneens in Schiedam. In de jaren die daarna heeft het gebouw even geen bestemming. In 1940 verhuist het Stedelijk Museum Schiedam van de Sint Joris Doelen naar het voormalige gasthuis. In de linker vrouwenvleugel komen de museumzalen en kantoren. De zolder doet dienst als depot.

1966 – 2006
De mannenvleugel – het rechtergedeelte van het gebouw – komt pas in 1966 bij het museum. In 2003 gaat de indeling van het museum op de schop. Het gebouw wordt gerenoveerd en het aantal tentoonstellingszalen verdubbelt van vier naar elf. Koningin Beatrix verricht op 8 april 2006 de feestelijk heropening.

2013 – 2020
Sinds 2013 komen bezoekers binnen via de voormalige kapel waar ook het museumcafé en de museumwinkel zitten. Architectenbureau MVRDV – bekend van de Markthal in Rotterdam – voorziet het statige interieur van een grote, rode kastenwand, die is gevuld met stukken uit de collectie. Eind 2020 sluit het museum vanwege een gemeentelijke renovatie.

2020 – 2022
Tijdens de renovatie programmeert het museum elders in de stad. Op 14 mei 2022 heropent het gerenoveerde museumgebouw.

Onze collectie*

*Kunst, geschiedenis en alles ertussenin.

Lees hier alles over onze collectie

Foto bovenin: Stedelijk Museum Schiedam. Fotografie: Aad Hoogendoorn