*Portretteren die je nog te weinig terugziet in de kunst.
Op de meeste figuratieve schilderijen zien we wie belangrijk waren: geklede Witte mannen en vrouwen. Met de aankoop van drie schilderijen van Iris Kensmil, Eugenie Boon en Iriée Zamblé verbreedt het Stedelijk Museum Schiedam die blik en zijn eigen collectie.
‘We kochten werk van kunstenaars die de diverse wereld om ons heen portretteren, een wereld die je nog te weinig terugziet in de kunst’, zegt directeur Anne de Haij. ‘Het werk van Iris Kensmil is bovendien een portret van Gloria Wekker, emeritus hoogleraar Gender en Etniciteit. Veel kunstenaars en creatieven die zich in hun werk uitspreken over representatie in de kunst laten zich door Wekker inspireren.’ Deze schilderijen passen bij het museum dat onder andere werk verzamelt van maatschappelijk geëngageerde kunstenaars. De aankoop is mogelijk dankzij het Mondriaan Fonds.
Met haar schilderijen, tekeningen en installaties schetst Iris Kensmil een geschiedenis vanuit Zwart feministisch perspectief, vertelt ze. Ze portretteert Zwarte schrijvers, musici en activisten – vooral vrouwen – die een belangrijke rol spelen in de geschiedenis en voor de toekomst. Het bijvoeglijk naamwoord Witte en Zwarte staat overigens niet toevallig met een hoofdletter. Kensmil: ‘Het gaat over het sociale construct waarin mensen van kleur ingedeeld worden als een soort: Zwart. Ik ben niet zwart en Wit is ook niet wit.’
Het aangekochte schilderij toont prof. dr. Gloria Wekker, een Surinaams-Nederlandse emeritus hoogleraar Gender en Etniciteit. In haar boek Witte Onschuld doet ze onderzoek naar racisme in Nederland. Ze beschrijft hoe het koloniale verleden tot de dag van vandaag sporen nalaat in de Nederlandse samenleving, en er pas echt een eind aan racisme kan komen als we die onbewuste patronen doorbreken. Het boek verscheen onlangs in een zesde druk.
Het werk van Boon en Zamblé staat in dezelfde traditie. Zamblé die onder andere werkte in de open studio van het Rembrandthuis in Amsterdam, vertelt in het kunstblad Metropolis M: ‘Als je net als ik tussen Amsterdam en Rotterdam reist, word je je bewust van al die mensen die wel door de stad rondlopen maar niet gepresenteerd zijn in de kunsten.’ Tijdens haar studie merkte ze dat ‘zwartheid binnen de academie niet snel als de norm kon worden gezien’.
Toen ik in het tweede jaar van de kunstacademie zat (…) moest ik mensen er constant van overtuigen dat het normaal was om zwartheid te portretteren, en nog belangrijker, waarom het ertoe doet.’ Op haar tweeluik Bread and Butter portretteerde ze vijf mensen, Afro-Nederlanders. Ze liet zich inspireren door voorbijgangers en ‘het gebrek aan interesse dat ze omringt’. Met dit werk maakt Zamblé een gebaar waarin ‘ruimte innemen voor zwarte mensen in witte ruimtes niet meer onwennig voelt’.
Boon kwam vanuit Curaçao naar Nederland om kunst te kunnen studeren aan een kunstacademie. Haar werk gaat voornamelijk over haar opvoeding op het eiland, de geschiedenis ervan en de relatie tussen Curaçao en Nederland. Ze ziet kunst ziet als een middel om de stem van een nieuwe generatie Curaçaoënaars te laten klinken. Zij kunnen zowel trots zijn op de eigen culturele geschiedenis, als kritisch op ontwikkelingen die het land in de weg zitten.
Op haar werk zie je de torso van een zittende vrouw met kleurrijke kleding met verschillende patronen. De rest van het lichaam valt buiten het kader. De titel Luangu betekent verwarrend of door elkaar, net als de kledingkeuze van de vrouw op het schilderij. Dit werk maakt deel uit van haar serie Ta nos hendenan (Onze mensen). Daarin onderzoekt Boon de klassenverschillen op het eiland; die zitten vooral in kleding, gewoontes en omgeving.
Kensmil (1970, Amsterdam) studeerde in 1996 af aan de Academie Minerva. Eervorig jaar vertegenwoordigde ze Nederland tijdens de Biënnale van Venetië, de prestigieuze internationale kunsttentoonstelling waar een groot aantal landen aan meedoet. Boon (1995, Willemstad, Curaçao) en Zamblé (1995, Amsterdam) staan aan het begin van hun carrière. Zamblé studeerden in 2019 af aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU), een jaar later was ze finalist van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2020, een prestigieuze onderscheiding. Boon studeerde in 2020 af en won de HKU Award 2020 voor artistieke presentatie.
Vanwege een grote gemeentelijke renovatie is het gebouw van het Stedelijk Museum Schiedam gesloten. In Schiedam zijn drie pop-up tentoonstellingen. In de Sint Janskerk ligt de Stadscocon van Florentijn Hofman, in de Havenkerk kun je naar het Kijkdepot Schiedam en in de ruimte van de Stichting KunstWerkt loopt de tentoonstelling Toch maar mooi gemaakt.